Duurzame melkveehouderij
Hoe beter wij de koeien behandelen, hoe fijner zij het hebben en hoe meer melk ze geven. Maar ook hoe minder infecties of ziektes ze oplopen. Dit basisprincipe staat bij ons altijd voorop. Daarom blijven we onze melkveehouderij verduurzamen, zoals we altijd al deden.
De jaarlijkse audit door KoeKompas – het kwaliteitssysteem dat de diergezondheid, het dierenwelzijn en de mogelijke risico’s op het melkveebedrijf in kaart brengt – is daarbij onze leidraad.
Kringlooplandbouw:
optimalisatie tussen veeteelt en akkerbouw
Dieren zijn een belangrijk onderdeel van een gezond, evenwichtig ecosysteem. Als gevolg van ver doorgedreven specialisatie in de landbouw is er een splitsing ontstaan tussen veeteelt en akkerbouw. De balans tussen mineralen, organische stof en bodembiodiversiteit is daardoor verloren gegaan.
De (her)introductie van grazende dieren wordt vaak beschreven als een van de meest efficiënte regeneratieve praktijken. Grazers hebben minder ander voer nodig en fungeren als levende ‘compostmakers’ omdat zij stro en gewasresten in de bodem drukken wanneer ze lopen. De mest die zij produceren is ook een bron van organische stof , mineralen en een grote diversiteit aan schimmels en bacteriën. Dit bevordert de biodiversiteit in de bodem en zorgt voor een betere waterretentiecapaciteit.
Wij van VP Landbouw onderzoeken wat de ideale mix is tussen regeneratieve akkerbouw in combinatie met het houden van koeien. Er moeten hordes genomen worden op vlak van huisvesting en het stalsysteem ligt daarom onder de loep. Dit heeft ook weer effect op het akkerbouwplan. Weides vrijmaken voor het jonge vee heeft tot gevolg dat er minder bruikbare akkers zijn voor de akkerbouw en dus ook voor gewasrotatie.
Zelfs als we breed maatschappelijk streven naar een meer plantaardig dieet, zullen we de bodem daarvoor blijven uitputten om gewassen te telen. Ook dan zal de bodem dus weer gevoed en hersteld moeten worden. De mest van koeien blijft een goede bron van die voedingsstoffen.
Mestgebruik
VP Landbouw is een grondgebonden bedrijf. Dat betekent dat we de mest van onze koeien volledig op onze eigen gronden kunnen gebruiken bij de voedselwinning voor het vee en het verbouwen van akkerbouwgewassen.
Sterker nog, op dit moment is de mestaanvoer van onze eigen koeien te beperkt voor de akkers. Daardoor moeten we extra mest aanvoeren. Ons bedrijf is dusdanig extensief dat er minder dieren zijn dan de hoeveelheid mest die we mogen aanwenden.
De bijkomende mest wordt aangevoerd van veehouders uit de onmiddellijke omgeving. Wij telen mais voor de naburige veehouders zodat zij die aan hun koeien kunnen voeren. In ruil ontvangen wij de mest van die koeien voor op onze akkers. Deze veehouders leveren de mest naar behoefte aan en vormen dus een passende lokale oplossing voor het mesttekort bij VP Landbouw. Dat maatwerk betekent dat er minder kunstmest aangekocht hoeft te worden. Zo wordt er maximaal gebruik gemaakt van lokale organische mest en een kleine mestkringloop.
Emissies veeteelt
VP Landbouw onderneemt tal van initiatieven om de CO2-uitstoot van het bedrijf te verminderen. Zo wekken we zelf zonne-energie op en indien nodig vullen we dit aan met groene stroom. De melkkoeling gebeurt met efficiënte motoren en er wordt een warmte-terugwin-systeem toegepast. We gebruiken bovendien ook brandstofefficiënte tractoren.
Door Bovaer® in het voer van de koeien te mengen, reduceren we de methaanuitstoot van onze koeien met ongeveer 30%.
De uitstoot die we niet kunnen vermijden, compenseren we door de aanschaf van gecertificeerde carbon credits via CO2 logic. VP Landbouw kreeg van CO2 logic het label CO2 Neutral Company.
Stikstof / ammoniak
Stal 2 is in 2021 helemaal emissiearm gemaakt. Dit houdt in dat er minder ammoniak uit de stal ontsnapt. Dankzij de speciale roostervloer worden urine en mest sneller afgevoerd. Beide worden opgevangen in afgesloten putten zodat er zo min mogelijk ammoniak ontsnapt. Groot bijkomend voordeel van deze vloer is de rubbertoplaag die het loopcomfort van de koeien aanzienlijk verbetert. Op dit moment onderzoeken we of we in de andere stal (stal 1) kunnen overschakelen op een volledig gescheiden systeem voor urine en mest.
Methaan (boeren en scheten van de koeien)
We maken gebruik van additieven (Bovaer®) in het voer die de methaanuitstoot verminderen. Die additieven zijn nog in ontwikkeling. In het rantsoen houden we er nu al zoveel mogelijk rekening mee dit tot een minimum te beperken. Maar dit is moeilijk te sturen want elke koe is uniek en heeft haar eigen behoeften.
Voeding en water
Een gedeelte van het krachtvoer en mineralen moeten we aankopen, de rest van het voer verbouwen we op onze eigen akkers. In 2021 zijn we ook begonnen met eigen eiwitteelt: extra klavers in de graslanden en teelt van veldbonen. Het stro en de graangewassen blijven eveneens op het eigen bedrijf.
Het rantsoen wordt nauwkeurig uitgebalanceerd: afstemming van eiwitten en energiebehoefte, en het optimaal verstrekken van mineralen en vitaminen. Daardoor hebben we fitte en gezonde koeien!
We hebben een eigen bron van drinkwater op het bedrijf die regelmatig wordt getest voor de gezondheidsmonitor.
Elke 6 weken vindt er een melkcontrole plaats om te testen of de koeien de juiste voedingsstoffen binnengekregen hebben. Hier komt ook het celgetal (indicatie van ziektekiemen in de melk) uit om eventuele ziektes of infecties te signaleren, maar ook de calcium- en vetgehaltes en de producties van elke koe.
Huisvesting melkveehouderij
VP Landbouw is in haar geschiedenis altijd vooruitstrevend geweest inzake huisvesting van het vee. Ligboxen en loopstallen zijn standaard bij ons. Dit bevordert niet alleen het loop- en liggedrag, het resulteert ook in schone koeien. Schone koeien betekent minder infecties, en prettig en snel melken.
Huisvesting
Draaimelkstal
Momenteel worden de koeien iedere dag tweemaal daags gemolken in een draaimelkstal (carrousel). Dit is een efficiënte manier van werken en je realiseert een hoge capaciteit per arbeidskracht. De koeien zijn in vier groepen gehuisvest en verblijven zo kort mogelijk in de wachtruimte, waardoor ze weer snel de stal of de wei in kunnen. Dit werkt dus prettig voor dier en mens.
Brandveiligheid
Alle stallen voldoen aan de laatste eisen van de brandweer, met extra brandblussers en een extra brandput. Een rundveestal is ook minder brandgevoelig dan een stal bij een intensieve veehouderij.
Nieuwe stallen
De huidige stal 1, de huisvesting van koeien en jongvee, werd gebouwd in 1994. Die willen we zo snel mogelijk aanpassen naar emissiearm. We houden, naast de emissie-eisen, ook expliciet rekening met het verbeteren van het comfort van onze koeien. Daarnaast onderzoeken we mogelijkheden om de mest te scheiden zodat we die optimaal kunnen inzetten voor onze groententeelt.
Veeteelt
Dierenwelzijn
KoeKompas is een kwaliteitssysteem dat de diergezondheid, het dierenwelzijn en de mogelijke risico’s op het melkveebedrijf in kaart brengt. Hun jaarlijkse audit is voor ons een leidraad.
Er wordt rekening gehouden met volgende indicatoren;
Dierenwelzijn
Stalvloeroppervlak en comfort
Onze gemiddelde beschikbare vloeroppervlakte per koe of kalf in de stal is op dit moment groter dan de minimumvereisten van de welzijnsnormen. Bij ons hebben de dieren een oppervlakte van 10m² en in de potstallen zelfs 15m² per dier. De vloeren zijn voor 90% gesloten en adequaat uitgerust.
Gemiddelde leeftijd van de dieren
Het sterftecijfer neemt jaarlijks af. De aantallen die we nog zien, worden veroorzaakt door hittestress, gladde vloeren en ongevallen. We nemen elk jaar maatregelen om te verbeteren.
Verbeteringsmogelijkheden gesuggereerd vanuit het KoeKompas, zoals koeborstels en drinkautomaten, hebben we al geplaatst. Die dragen bij aan het comfort en welzijn van de dieren én onze medewerkers. De hittestress is aanzienlijk verminderd door druppel- en nevelinstallaties in stal 1. Die kreeg bovendien ook zonnepanelen waardoor er minder zonne-instraling is. Stal 2 is al goed geïsoleerd. De roosters zijn uitgerust met rubber om blessures door uitglijden te voorkomen.
Dierenwelzijn
Begrazing
Oudere koeien, die altijd gewend waren om binnen te staan, kan je niet plots in de wei zetten. Zij zijn niet gewend aan die manier van grazen en lopen. We moeten dit geleidelijk invoeren van jongs af aan. Vanaf juni 2022 zullen de koeien jonger dan 2 jaar buiten gaan grazen: een deel is jongvee, een ander deel zogenaamd ‘droogvee’. De droogstandsperiode is een soort van zwangerschapsverlof voor de koe waarin de lactatie van de koe tijdelijk stopt, de uier tot rust komt en ze niet wordt gemolken. Omdat ze niet elke dag gemolken moeten worden, zijn ze niet gebonden aan het melktijdsschema en kunnen ze naar buiten.
De specifieke eisen om begrazing mogelijk te maken, moeten we nog uitkristalliseren. De melkkoeien willen we dicht bij de stal beweiden; jong vee en droogstaand vee kunnen wat verder van de stal weiden.
Normen voor dierenwelzijn en comfort
Sinds 2018 nemen we deel aan de CDM (Continue Diergezondheidsmonitor) of Koedata. Onze laatste score was 98% (70% is het minimum). Die audit geeft inzicht in de gezondheid van de dieren op een melkveebedrijf. Elk kwartaal wordt de ontwikkeling van elf kengetallen van een individueel bedrijf vergeleken met landelijke gemiddelden. Zo krijgen melkveehouders en dierenartsen inzicht in de ontwikkeling van de diergezondheid op een melkveeboerderij op basis van objectieve, landelijke data.
